รู้ก่อนเซ็น! สัญญาห้ามทำงานกับคู่แข่ง

Non-Compete Agreement หรือ สัญญาห้ามทำงานกับคู่แข่ง เป็นข้อตกลงระหว่างนายจ้างและลูกจ้างที่กำหนดให้ลูกจ้าง ไม่สามารถทำงานกับคู่แข่ง หรือประกอบธุรกิจที่มีลักษณะคล้ายกับนายจ้าง ภายในระยะเวลาที่กำหนดหลังจากพ้นสภาพการเป็นพนักงาน ทั้งนี้เพื่อป้องกันความเสียหายทางธุรกิจ เช่น การนำข้อมูลเชิงลึกไปใช้กับบริษัทคู่แข่ง

อย่างไรก็ตาม สัญญาประเภทนี้ต้องอยู่ภายใต้ขอบเขตที่ เป็นธรรม และไม่เป็นการจำกัดอาชีพของลูกจ้างโดยไม่เหมาะสม มาดูกันว่า HR และลูกจ้างควรเข้าใจอะไรเกี่ยวกับ Non-Compete Agreement

Non-Compete Agreement คืออะไร?

1. เป้าหมายของสัญญาห้ามทำงานกับคู่แข่ง

สัญญานี้ออกแบบมาเพื่อปกป้องผลประโยชน์ของบริษัท เช่น

• ป้องกันการรั่วไหลของ ข้อมูลทางธุรกิจ ความลับทางการค้า และกลยุทธ์ทางการตลาด
• ลดโอกาสที่พนักงานจะนำ ทักษะและเครือข่าย ที่ได้รับจากองค์กรไปใช้เพื่อสร้างความได้เปรียบให้กับคู่แข่ง
• รักษาความได้เปรียบขององค์กรในตลาด

2. ระยะเวลาของสัญญาห้ามทำงานกับคู่แข่ง

โดยทั่วไป สัญญาห้ามทำงานกับคู่แข่งจะมีระยะเวลา 1-2 ปี หลังจากลูกจ้างลาออก อย่างไรก็ตาม หากระยะเวลานานเกินไป เช่น 5 ปี อาจเป็นการจำกัดอาชีพของลูกจ้างอย่างไม่เป็นธรรม ศาลแรงงานอาจพิจารณาปรับลดระยะเวลาให้เหมาะสม

3. ขอบเขตและพื้นที่ของสัญญา

นายจ้างสามารถกำหนดขอบเขตที่เหมาะสมได้ เช่น

• กำหนดให้ห้ามทำงานเฉพาะใน อุตสาหกรรมเดียวกัน หรือ ประเภทธุรกิจเดียวกัน
• จำกัดเฉพาะในพื้นที่ที่องค์กรมีการดำเนินธุรกิจ เช่น เฉพาะในประเทศไทย หรือเฉพาะบางจังหวัด

สัญญาห้ามทำงานกับคู่แข่ง ขัดต่อกฎหมายแรงงานหรือไม่?

แม้ว่าการทำ Non-Compete Agreement จะเป็นเรื่องปกติในธุรกิจ แต่ก็มีข้อจำกัดด้านกฎหมายที่ต้องพิจารณา

1. ไม่สามารถปิดกั้นโอกาสการทำงานของลูกจ้างโดยสิ้นเชิง

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 3580/2561 ระบุว่า หากเงื่อนไขในสัญญาห้ามลูกจ้างประกอบอาชีพโดยเด็ดขาดในทุกอุตสาหกรรม ถือว่าเป็นการจำกัดสิทธิของลูกจ้างมากเกินไปและอาจถือเป็นโมฆะ

2. ต้องมีความเป็นธรรมและสมเหตุสมผล

หากสัญญาห้ามทำงานกับคู่แข่งระบุ เงื่อนไขที่เกินกว่าเหตุ เช่น การจำกัดระยะเวลานานเกินไป หรือมีเงื่อนไขที่เข้มงวดจนลูกจ้างไม่สามารถประกอบอาชีพได้เลย อาจถูกศาลแรงงานพิจารณาให้เป็นโมฆะ

3. สัญญานี้สามารถบังคับใช้ทางกฎหมายได้หรือไม่?

หากลูกจ้าง ละเมิดข้อกำหนด ในสัญญา นายจ้างสามารถ ฟ้องร้องทางแพ่งเพื่อเรียกค่าเสียหาย ได้ อย่างไรก็ตาม ศาลจะพิจารณาว่าเงื่อนไขของสัญญานั้นเป็นธรรมต่อทั้งสองฝ่ายหรือไม่

ข้อควรระวังสำหรับนายจ้างและลูกจ้าง

HR ควรทำอย่างไร?

1. ระบุขอบเขตของสัญญาให้ชัดเจน

• ห้ามทำงานกับ คู่แข่งโดยตรง หรือใน ตำแหน่งที่เกี่ยวข้องกับความลับทางธุรกิจ

• กำหนด อุตสาหกรรมและพื้นที่ที่เกี่ยวข้อง

2. กำหนดระยะเวลาที่เหมาะสม

• โดยทั่วไป 1-2 ปีถือว่า เป็นธรรม แต่หากมากกว่านี้อาจถูกพิจารณาให้เป็นการจำกัดสิทธิ์ของลูกจ้าง

3. ใช้สัญญาควบคู่กับ NDA (Non-Disclosure Agreement)

• สัญญารักษาความลับ (NDA) สามารถช่วยป้องกันข้อมูลสำคัญของบริษัทโดยไม่ต้องจำกัดสิทธิ์ในการทำงานของพนักงานมากเกินไป

ลูกจ้างควรทำอย่างไร?

1. อ่านสัญญาให้ละเอียดก่อนเซ็น

• ตรวจสอบว่าข้อกำหนด เป็นธรรม หรือไม่ และระบุถึง เงื่อนไขที่ชัดเจน

2. หากสัญญามีเงื่อนไขที่ไม่เป็นธรรม สามารถเจรจาได้

• หากนายจ้างกำหนดระยะเวลานานเกินไป หรือกำหนดข้อจำกัดที่ส่งผลต่อโอกาสการทำงาน สามารถขอเจรจาเงื่อนไขให้เป็นธรรมมากขึ้น

3. หากมีข้อสงสัย ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมาย

• หากไม่แน่ใจว่าสัญญาห้ามทำงานกับคู่แข่งส่งผลต่อสิทธิ์ของตนเองหรือไม่ ควรขอคำแนะนำจากทนายความด้านแรงงาน

สัญญาห้ามทำงานกับคู่แข่ง เป็นข้อตกลงที่ใช้เพื่อปกป้องผลประโยชน์ของบริษัท แต่ต้องอยู่ภายใต้ขอบเขตที่เป็นธรรมและไม่จำกัดสิทธิ์ในการประกอบอาชีพของลูกจ้างมากเกินไป HR ควรใช้ Non-Compete Agreement ร่วมกับ NDA เพื่อรักษาความลับขององค์กรโดยไม่จำกัดเสรีภาพของพนักงานจนเกินไป

ในขณะเดียวกัน ลูกจ้างควรอ่านสัญญาให้รอบคอบก่อนลงนาม หากพบเงื่อนไขที่ไม่เป็นธรรม สามารถขอเจรจากับนายจ้างได้ หรือขอคำแนะนำทางกฎหมายเพื่อให้มั่นใจว่าสิทธิ์ของตนเองได้รับการคุ้มครองอย่างเหมาะสม

Bplus e-HRM ช่วยยกระดับการบริหารทรัพยากรบุคคลด้วย โปรแกรมเงินเดือน และ โปรแกรมลาออนไลน์ ที่ใช้งานง่ายและครบวงจร ตั้งแต่การคำนวณค่าจ้างอย่างแม่นยำไปจนถึงการจัดการคำขอลาแบบออนไลน์ เพิ่มความสะดวกและประสิทธิภาพให้กับองค์กรในทุกขั้นตอนการทำงานด้าน HR

ที่มา กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน